W najnowszym odcinku emitowanego na antenie Telewizji Biznesowej programu „Biznes Nieoczywisty” Jakub Zadrożny, partner w SPECTATOR communications advisors oraz Mecenas Pamela Szwedko-Walawska, z Kancelarii Octo Legal rozmawiają o nowelizacji prawa budowlanego i schronach. Oto, czego się dowiedzieliśmy:
Czym różni się schron od miejsca ukrycia doraźnego?
Pamela Szwedko-Walawska wyjaśniła, że “schrony i ukrycia to obiekty przeznaczone typowo do ukrycia się w sytuacji klęski żywiołowej, aktów terroru czy działań militarnych”.
Natomiast miejsca doraźnego ukrycia to obiekty, który tymczasowo mogą służyć za obiekt, w którym w takich sytuacjach można się schronić. Na co dzień pełnią one zaś inne funkcje – mogą na przykład być garażem.
Jakie zmiany dotyczące schronów już wkrótce zostaną wprowadzone w prawie budowlanym?
Pamela Szwedko-Walawska poinformowała, że “w 2024 roku została uchwalona Ustawa o ochronie ludności i obronie cywilnej. Zgodnie z nią wszystkie budynki wielorodzinne, na które od 1 stycznia 2026 roku wydawane będą pozwolenia na budowę, będą musiały mieć albo schrony albo miejsca doraźnego ukrycia”.
Miejscami doraźnego ukrycia muszą być przestrzenie w budynkach wielorodzinnych znajdujące się na kondygnacjach podziemnych. Muszą one spełniać liczne obowiązki wymienione w Rozporządzeniu wydanym w lipcu bieżącego roku przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.
W praktyce, od przyszłego roku, deweloperzy w swoich nowych inwestycjach najprawdopodobniej będą dostosowywali garaże i piwnice w taki sposób, aby mogły one pełnić funkcje miejsc doraźnego ukrycia.
Niestety, jako że takie pomieszczenia muszą być hermetyczne, można się obawiać, iż koszt ich budowy będzie przerzucany na kupujących.
Jak dziś wygląda sytuacja w Polsce, jeśli chodzi o schrony?
Pamela Szwedko-Walawska oznajmiła, że “zgodnie z raportem Najwyższej Izby Kontroli, dwa lata po wybuchu wojny w Ukrainie, w schronach i ukryciach mieliśmy miejsce jedynie dla około 4% mieszkańców Polski. W niektórych gminach w ogóle nie było schronów”.
Co gorsza, większość schronów jest przestarzała i niedostosowana do obecnych standardów. Mało tego, okazało się również, że przy budowie metra warszawskiego odstąpiono od różnych rozwiązań, które spowodowały, iż przestrzenie w warszawskim metrze nie są wystarczająco hermetyczne i wyposażone, aby być schronem.
Czy wybudowane już obiekty mieszkalne mogą zostać dostosowane, aby spełniały normy miejsc doraźnego ukrycia?
Pamela Szwedko-Walawska oświadczyła, że jeśli właściciele wybudowanych już obiektów mieszkalnych będą chcieli je dostosować, aby spełniały normy miejsce doraźnego ukrycia, to oczywiście mogą to zrobić. Co więcej, zgodnie z przepisami, mogą oni ubiegać się o dotacje celowe na ten cel.
Przepisy nie są tutaj jednak jasne – nie precyzują one wprost, jaki procent dofinansowania będzie udzielany oraz czy każdy właściciel otrzyma taką dotację.
Czy rząd planuje budowę własnych przestrzeni, które mogą być wykorzystywane jako schrony lub miejsca ukrycia doraźnego?
Pamela Szwedko-Walawska przekazała, że “na ten moment sprawdzane są miejsca, które wcześniej były przewidziane jako schrony i miejsca ukrycia doraźnego. Dziś są one dostosowywane, aby faktycznie mogły pełnić takie funkcje”.
Ponadto, sprawdzane są miejsca w budynkach użyteczności publicznej. Nie ma natomiast konkretnych planów, aby budować kolejne schrony.
Z jakich krajów możemy czerpać inspiracje, jeśli chodzi o wykorzystanie przestrzeni jako schrony i miejsca doraźnego ukrycia?
Pamela Szwedko-Walawska wyjawiła, że w Finlandii i Szwajcarii bardzo dobrze funkcjonuje wykorzystywanie przestrzeni publicznych jako schrony i miejsca doraźnego ukrycia. Polska powinna zatem czerpać przykład z tych krajów.
Czy każdy z nas może wybudować własny schron?
Pamela Szwedko-Walawska poinformowała, że “obecnie trwają prace nad nowelizacją prawa budowlanego – po to, aby budowa schronu była zwolniona z uzyskiwania pozwolenia na budowę. Jeśli tak się stanie, będzie wystarczyło, aby budowa schronu została zgłoszona i taka inwestycja będzie mogła powstać”.
Trzeba jednak pamiętać, że budowa schronu jest bardzo kosztowna i wymaga spełnienia wielu przepisów wskazanych w ustawach i rozporządzeniach.
