23 czerwca odbyła się premiera raportu „Aktywność inwestycyjna polskich firm – skala i bariery” autorstwa Polskiego Instytutu Ekonomicznego. Od 2015 roku w Polsce spada stopa inwestycji i rośnie dystans dzielący nas od średniej Unii Europejskiej w tym obszarze. Co hamuje inwestycje polskich firm i jak je skutecznie pobudzić?
Na to pytanie, w najnowszym wywiadzie przeprowadzonym przez redaktora Telewizji Biznesowej, Marka Klapę, odpowiada dr Anna Szymańska, zastępczyni kierowniczki Zespołu Foresightu Gospodarczego w Polskim Instytucie Ekonomicznym. Oto, czego się dowiedzieliśmy:
Co dziś możemy powiedzieć o aktywności inwestycyjnej polskich firm?
Dr Anna Szymańska poinformowała, że “stopa inwestycji firm w polskiej gospodarce jest niższa od średniej w Unii Europejskiej. Ogólna stopa inwestycji wynosiła w 2024 roku w Polsce 16,9%, podczas gdy w całej Unii Europejskiej sięgała ona 21,2%”.
W tej stopie inwestycji wyróżniamy inwestycje gospodarstw domowych, firm prywatnych i sektora publicznego. Niestety zarówno w sektorze gospodarstw domowych, jak i firm prywatnych stopa ta była znacznie niższa od unijnej. W przypadku firm było to 9,1% do 13%.
Warto przy tym dodać, że od 2015 roku stopa inwestycji w Polsce zaczęła wyraźnie spadać. Co gorsza, od tego czasu dystans Polski do Unii Europejskiej pod kątem stopy inwestycji konsekwentnie się powiększał.
Jedynym sektorem, w którym w naszym kraju stopa inwestycji rośnie i jest zarazem wyższa od unijnej, jest sektor publiczny. Mało tego, trend ten wynika z napływu środków unijnych. W Polsce istnieje zatem duże pole do zwiększenia aktywności wśród przedsiębiorstw.
Czy brak inwestycji hamuje polską gospodarkę?
Dr Anna Szymańska wskazała, że “na ten moment jeszcze nie widać, aby niedobór inwestycji hamował polską gospodarkę, ale już za kilka lat faktycznie może to być już jasno dostrzegalne. W dłuższym okresie szybki rozwój gospodarczy przy tak niskiej stopie inwestycji jest nie do utrzymania”.
Jakie są główne bariery, jeśli chodzi o inwestowanie w Polsce?
Dr Anna Szymańska zaznaczyła, że “firmy deklarują, iż najbardziej przeszkadzają im wysokie koszty inwestycji przy jednoczesnych problemach z dostępem do kapitału”.
Dlaczego inwestycje są tak ważne, jeśli chodzi o rozwój gospodarczy?
Dr Anna Szymańska wyjaśniła, że “inwestycje przede wszystkim pomagają pobudzić rozwój gospodarczy, dzięki nim firmy rosną i stają się bardziej konkurencyjne na rynku międzynarodowym. Bez inwestycji gospodarka zacznie popadać w stagnację, a sektor przedsiębiorstw przestanie być konkurencyjny w porównaniu do firm zagranicznych”.
Dlaczego małe firmy mają szczególny problem z inwestowaniem?
Dr Anna Szymańska podkreśliła, że “małe firmy mają ogromne problemy z dostępem do kapitału. Małą one kłopoty z uzyskiwaniem kredytów i pożyczek, a zarazem nie są one specjalnie skłonne do korzystania z grantów oraz funduszy europejskich – proces aplikowanie o nie wydaje im się bowiem bardzo skomplikowany”.
Dodatkowo, małe firmy często bardzo mocno obawiają się podejmować ryzykownych decyzji, co skutecznie powstrzymuje je przed inwestowaniem.
Dlaczego polskie firmy najrzadziej inwestują w AI?
Dr Anna Szymańska oświadczyła, że “polskie firmy są oczywiście bardzo zainteresowane sektorem sztucznej inteligencji. Jest to jednak najrzadziej wybierany przez nie kierunek inwestycji, ponieważ mają one problemy ze sfinansowaniem takich inwestycji. Koszty są tutaj kluczowe”.
