W najnowszym odcinku programu “Prawo w praktyce” redaktor Telewizji Biznesowej, Marek Klapa rozmawia z Tymoteuszem Paprockim, adwokatem z Kancelarii Paprocki Wojciechowski & Partnerzy, na temat projektu ustawy antyhejterskiej, który przeszedł pierwsze czytanie w Sejmie w listopadzie 2024 roku. Oto, czego się dowiedzieliśmy:
Tymoteusz Paprocki o projekcie ustawy antyhejterskiej
Tymoteusz Paprocki wskazał, że “w ubiegłym roku odbyło się pierwsze czytanie projektu ustawy o zmianie Kodeksu postępowania cywilnego. Projekt ten ma na celu wprowadzenie nowej instytucji do polskiego prawodawstwa – ślepego pozwu”.
Zdaniem Tymoteusza Paprockiego zmiana ta wychodzi naprzeciw oczekiwaniom społecznym. Obecnie mamy bowiem różne przepisy regulujące hejt i mowę nienawiści w Internecie. Przede wszystkim mowa tu o Kodeksie karnym.
Co istotne, projekt ten skierowany został do komisji nadzwyczajnej która już w styczniu zajmie się tymi przepisami. Państwo dało zatem sygnał, że musi konkretnie zająć się tym zagadnieniem.
Warto przy tym zaznaczyć, że hejt w Internecie jest zjawiskiem powszechnym, a obywatele mają ograniczone narzędzia, aby z nim walczyć. Projektowana ustawa jasno mówi zaś: Stop anonimowemu hejtowi w Internecie.
Ustawa ta ma bowiem pracować w ten sposób, aby za pomocą określonej procedury były ustalane dane osoby, która dokonuje wpisu w sposób anonimowy, a osoba hejtowana mogła wytoczyć powództwo cywilne. W sądzie zaś osoba, która dokonywała te wpisy będzie bronić swoich twierdzeń oraz wpisów i brać za nie odpowiedzialność.
Ustawa zakłada bowiem bardzo szybki tryb współpracy pomiędzy sądem i administratorem danego portalu. Konkretnie rzecz biorąc, sąd będzie występował do administratora z prośbą o zabezpieczenie IP i wskazanie dostawcy Internetu, który następnie ustali na kogo zarejestrowane jest dane IP.
W kolejnym kroku ta osoba stanie się osobą pozwaną. W praktyce osoby hejtowane uzyskają zatem oręż, aby już w okresie 14 dni skutecznie bronić się przed hejtem skierowanym w ich stronę.
Czy ustawa antyhejterska wprowadzi definicję hejtu?
Tymoteusz Paprocki zaznaczył, że “ustawa antyhejterska nie wprowadzi definicji hejtu. Byłoby to bowiem bardzo trudne, dlatego że hejt ma wiele twarzy, Każda sprawa dotycząca hejtu będzie zatem osobno rozpatrywana przez pryzmat naruszania dóbr osobistych”.
Czy instytucja ślepego pozwu będzie dotyczyła również zamieszczania nieprawdziwych opinii dotyczących firm?
Tymoteusz Paprocki oznajmił, że “instytucja ślepego pozwu jest skierowana do takich sytuacji, ponieważ są one nieuzasadnionym hejtem lub czynem nieuczciwej konkurencji”.
Kiedy sąd może umorzyć postępowanie mające na celu ustalić tożsamość osoby pozwanej za pomocą instytucji ślepego pozwu?
Tymoteusz Paprocki podkreślił, że “jeśli administrator stron oraz dostawca Internetu ustalą, iż hejt został zamieszczony za pomocą serwera z mniej rozwiniętego kraju azjatyckiego lub afrykańskiego, sąd ma obowiązek umorzyć postępowanie i z urzędu sporządzić uzasadnienie, że nie ma możliwości dalszego prowadzenia postępowania”.
Warto zaznaczyć, że dla poszkodowanych to istotna informacja, ponieważ ustala ona, iż wpisy te zostały dokonywane przez farmę trolli lub kogoś ukrywającego się na terenach, na których nie obowiązuje prawo europejskie – a sama ta informacja stanowi już obronę dla poszkodowanego, gdyż pokazuje ona wprost, że mamy do czynienia z nieuczciwym hejtem.
Czym tak naprawdę jest ślepy pozew?
Tymoteusz Paprocki wyjaśnił, iż “ślepy pozew polega na tym, że wytaczając powództwo cywilne wskazujemy osobę nieznaną i oznaczamy siebie jako stronę powodową. Ponadto, musimy wskazać, gdzie i kiedy dokonano tego naruszenia”.
Następnie to sąd w szybkim terminie kontaktuje się z administratorem strony, który zaś kontaktuje się z dostawcą Internetu. Dostawca zaś wskazuje, jeśli jest taka możliwość, na kogo zarejestrowane jest dane IP. Ta wskazana osoba następnie zostaje przez sąd uznana za stronę pozwaną.
Jak ustalić, która osoba w wieloosobowym gospodarstwie domowym dokonała danego wpisu?
Tymoteusz Paprocki stwierdził, że “tego problemu nie rozwiąże żadna ustawa. Do takiego ustalenia konieczne byłoby wprowadzenie spersonalizowanego rejestru, za pomocą dowodu osobistego, na każdej platformie, na której zamieszcza się wpisy, a takie działanie mogłoby uchodzić za ograniczanie wolności słowa”.
Nie zmienia to faktu, że osoba pozwana będzie mogła wskazać, iż to nie ona i ujawniać inną osobę, która mogła popełnić dany wpis – Kodeks postępowania cywilnego zakłada bowiem możliwość zmiany strony pozwanej. Mało tego – jeżeli hejt dokonywany był przez niepełnoletnie dzieci, to pozwanie ich rodziców będzie w pełni adekwatne.
Co jeszcze musi się stać, aby instytucja ślepego pozwu mogła zacząć funkcjonować?
Tymoteusz Paprocki poinformował, że “Sejm przyjął już projekt ustawy antyhejterskiej do prac i skierował go do komisji nadzwyczajnej, która w tym roku rozpocznie nad nią pracę. Następnie będzie nas czekać drugie czytanie tego projektu. Jeśli wtedy dojdzie do jakichś poprawek, to projekt znów trafi do komisji nadzwyczajnej”.
W kolejnym kroku czeka nas trzecie czytanie, po którym Sejm przyjmie ustawę lub nie. Jeżeli przyjmie on ustawę, to będzie musiała ona jeszcze zostać przyjęta przez Senat i podpisana przez Prezydenta RP. Nie wiadomo, ile zatem jeszcze potrwa procedowanie tego projektu ustawy.
