Fundacja rodzinna jako kluczowe narzędzie dla przedsiębiorców

W najnowszym odcinku emitowanego na antenie Telewizji Biznesowej programu „Biznes Nieoczywisty” Jakub Zadrożny, partner w SPECTATOR communications advisors oraz jego goście: Paweł Latkowski i Dominika Bielska, prawnicy z OCTO Legal, poruszają jeden z najważniejszych tematów dla polskich przedsiębiorców – fundację rodzinną.

To nowoczesne rozwiązanie prawne może być fundamentem trwałości rodzinnych biznesów, ochrony majątku i planowania sukcesji. Jak działa fundacja rodzinna? Jakie korzyści przynosi przedsiębiorcom? Dlaczego jest to narzędzie, które warto rozważyć w strategii biznesowej? Odpowiedzi na te pytania znajdziemy poniżej:

Jak działa fundacja rodzinna?

Paweł Latkowski wyjaśnił, że “fundacja rodzinna to instytucja ustanowiona w odpowiedzi na potrzeby przedsiębiorców kierujących firmami rodzinnymi. W Polsce mamy bowiem pierwsze pokolenie przedsiębiorców (po transformacji ustrojowej), którzy dziś schodzą ze sceny biznesowej i chcą przekazać stery zstępnym”.

Fundacja rodzinna to podmiot podobny do fundacji funkcjonujących pod innymi jurysdyskcjami, z których polscy przedsiębiorcy chcący zaplanować sukcesję na kilka pokoleń do przodu musieli korzystać.

Dominika Bielska dodała, że “do października 2024 roku zarejestrowano około 1800 fundacji rodzinnych. Biorąc pod uwagę skalę biznesu w Polsce, rozwiązanie to nadal nie jest zatem powszechnie stosowane, co może wynikać z braku świadomości o jego funkcjonowaniu”.

Jakie korzyści fundacja rodzinna oferuje przedsiębiorcom?

Dominika Bielska wskazała, że “fundacja rodzinna, jako mechanizm umożliwiający sukcesję wielopokoleniową, uzupełnia takie rozwiązania dostępne na rynku, jak testament czy darowizna na wypadek śmierci. Podmiot ten przeżywa bowiem przedsiębiorcę oraz pozwala na skumulowanie majątku i zapewnienie bezpieczeństwa najbliższym”.

Paweł Latkowski zaznaczył przy tym, że “fundacja rodzinna oferuje bardzo dużą dowolność w ustalaniu kryteriów, które pozwolą zakwalifikować poszczególnych członków rodziny do konkretnych grup beneficjentów”.

W efekcie, jedni członkowie rodziny będą bezpośrednio uczestniczyć w prowadzeniu odziedziczonych biznesów pełniąc w nich funkcje zarządcze; zaś inni będą czerpać benefity polegające na świadczeniach, które zapewnią im byt czy na przykład umożliwią podjęcie studiów zagranicznych lub realizację swoich marzeń.

W fundacji rodzinnej mamy zatem możliwość przewidzenia różnych sytuacji dla osób, które będą wchodzić w skład rodziny na pokolenia w zależności od tego, czy będą one chciały angażować się bezpośrednio w prowadzenie biznesu, czy jednak będą wolały pozostać biernymi uczestnikami życia biznesowego rodziny, czerpiąc z tego korzyści.

Fundator ma zatem możliwość wykreowania tego stanu na przyszłość i zabezpieczenia go przed dowolnymi zmianami ze strony samych beneficjentów. Dzięki temu instytucja ta może trwać latami w takiej postaci, jak zaplanował sobie beneficjent.

Co więcej, za pomocą fundacji rodzinnej, przedsiębiorca może nadal chce zachować kontrolę nad biznesem, jednocześnie umożliwiając innym przejęcie działalności nad samym przedsiębiorstwem. Fundator może bowiem łączyć wiele ról – w tym członka zarządu fundacji i jej beneficjenta.

W jakim zakresie fundacja rodzinna może prowadzić działalność gospodarczą?

Paweł Latkowski podkreślił, że “fundacja rodzinna to nie twór powołany do prowadzenia działalności gospodarczej. Konstrukcja ta ma zabezpieczyć majątek przed rozdrobnieniem i ustalić zasady prowadzenia działalności przez podmioty, których fundacja będzie właścicielem”.

Same możliwości prowadzenia przez fundację rodzinną działalności gospodarczej są natomiast bardzo mocno ograniczone. Nie jest to zatem podmiot, którego celem jest prowadzenie działalności. Nie zmienia to faktu, że fundacja rodzinna może na przykład prowadzić działalność polegającą na wynajmie nieruchomości stanowiących jej majątek.

Dopuszczalny nie jest natomiast handel kryptowalutami lub najem krótkoterminowy za pomocą fundacji rodzinnej. Przy formułowaniu statutu fundacji rodzinnej zalecana jest zatem ostrożność. Fundacja rodzinna powinna być bowiem tworem parasolowym w stosunku do spółek prowadzących działalność w danych obszarach.

Jakie są trudności w założeniu fundacji rodzinnej?

Dominika Bielska oceniła, iż “podstawowym problemem jest to, że mamy tutaj do czynienia z dość świeżą instytucją. Orzecznictwo i praktyka dopiero się zatem rodzą, przez co sformułowanie statutu potrafi sprawić wiele trudności. Fundator jest bowiem narażony na niepewność ze strony sądu rejestrowego, który będzie oceniał statut”.

Po przebrnięciu przez ten etap pojawia się kolejna trudność. Jest nią ustalenie, jaki majątek powinno się wnieść do fundacji rodzinnej. Należy bowiem mieć świadomość, że to co wniesiemy do fundacji rodzinnej oderwie się od naszego majątku – jeśli zatem wniesiemy do niej własną nieruchomość, to fundacja stanie się jej właścicielem.

Kim są członkowie fundacji rodzinnej?

Dominika Bielska oznajmiła, że “w fundacji rodzinnej mamy fundatora, który decyduje o kręgu beneficjentów – grupie osób uprawnionej do uzyskiwania świadczeń ze strony fundacji. Beneficjentami najczęściej są najbliżsi fundatora – nie ma jednak takiego obowiązku. Dodatkowo, fundację rodzinną może założyć więcej niż jedna osoba”.

Jakie są przewagi polskiej fundacji rodzinnej nad jej zagranicznymi odpowiednikami?

Paweł Latkowski oświadczył, że “polska fundacja rodzinna ułatwia funkcjonowanie ze względu na formalności, a także wiąże się z niższymi kosztami od prowadzenia fundacji zagranicznej. W praktyce polska fundacja będzie dużo bardziej przyswajalnym i prostszym w zarządzaniu podmiotem dla polskiego przedsiębiorcy”.

Jak kształtuje się przyszłość fundacji rodzinnej w Polsce?

Paweł Latkowski stwierdził, iż “wszystko zależy od tego, w jakim celu fundacja rodzinna będzie wykorzystywana”.

Jeżeli ustawodawca będzie obserwował stale rosnącą popularność tworzenia fundacji rodzinnej w celu optymalizacji podatkowej czy ominięcia prawa, to istnieje obawa, że zmiany prawne pójdą w tym kierunku, iż fundacja stanie się mniej atrakcyjna dla przedsiębiorców powołujących ten podmiot w tym celu.

Prawdziwym cele fundacji rodzinnej powinno być bowiem zachowanie majątku i osiągnięciu spokoju w rodzinie po śmierci przedsiębiorcy, który osiągnął sukces w biznesie. Jeśli przedsiębiorcy będą korzystać z fundacji rodzinnej w tym zakresie, bez jawnych nadużyć, to instytucja ta nie powinna ulegać dotkliwym zmianom.

Zobacz więcej

Polecamy

Inwestycje w Ukrainie czy w Ukrainę? - Okiem EKSPERTA

Inwestowanie w Ukrainie – Okiem EKSPERTA

0
Jacek Chwedoruk, Dyrektor Zarządzający Rothschild & Co omawia szanse związane z inwestycjami u naszych wschodnich sąsiadów. Jak inwestować w Ukrainie? Co z ryzykiem, embargiem...
Co planuje Fed na 2025 rok? - Przegląd Rynków z Darkiem Dargo

Prognozy na 2025 rok: Co z rynkami po decyzji Fed?

0
W najnowszym odcinku “Przeglądu Rynków”, Dariusz Dargo, redaktor Telewizji Biznesowej, przedstawia prognozy dla rynków finansowych na 2025 rok. Jaki wpływ na przyszłe ruchy na...
Prognozy rynkowe 2025 - Inwestowanie (z) głową

Rynki w 2025! Co nas czeka po zaprzysiężeniu Trumpa?

0
Inwestowanie (z) głową to emitowany na antenie Telewizji Biznesowej program, w którym poruszane są tematy różnych klas aktywów, funduszy inwestycyjnych i ich możliwości, podejścia...